Charakterystyka przykładowych stylów zewnętrznych (wei jia)

Styl węża (Shequan) wywodzi się z klasztoru Shaolin z prowincji Henan. Ćwicząc styl węża ruchami swojego ciała naśladuje się zachowanie węża. Uderzenia rąk są bardzo szybkie i silne. Ruchy rąk naśladują giętkie, wężowe ciało w takcie gwałtownych i pełnych siły ataków. Dłoń imituje głowę, palce ruchy języka, a nogi ogon węża. Uderzenia palcami skierowane są w oczy, krtań i inne podatne na zranienia punkty na ciele człowieka.

Styl modliszki (Tanglangquan) powstał w XVII wieku w czasie dynastii Ming. Za twórcę systemu uważa się Wang Langa. Styl ten zaliczany jest do stylów naśladowczych – jednak, co jest istotne - bardziej w kontekście ducha walki owada, niż jego ruchów. Charakteryzuje się używaniem połączonych technik ręcznych przy równoczesnej pracy nóg, szybkim, skutecznym atakiem oraz stosowaniem wachlarza rzutów, obaleń, podcięć i przechwytów.

Styl tygrysa (Huquan) twórcą stylu tygrysa był Li Yuen Zhu, który obserwował ruchy tego zwierzęcia i przekształcił na technikę. Praktyk tej sztuki samą swą postawą musi sprawiać wrażenie bardzo groźnego, a jego techniki muszą być twarde i mocne. Powiada się, że ćwiczący w trakcie wyładowania siły zaciska szczęki, aż trzeszczą zęby, posiada straszny, dziki wzrok, jest jak głodny tygrys schodzący z góry.

Styl pijanego Mistrza (Zuijiuquan) ośmiu nieśmiertelnych, pijany miecz (Zuijiujian) lub pijany kij (Zuijiugun). Posiada wiele nazw, jest szeroko znany z powodu swojej nietypowości i wielu nawiązań w kulturze popularnej. Niewiele metod walki jest tak tajemniczych, jak chińska sztuka błyskawicznych uników, niespodziewanych zwodów i zaskakujących ciosów. Występuje wiele technik w wyskoku, padów i przewrotów. Ćwiczący ten styl musi mieć bardzo dobre przygotowanie ciała i nabycie solidnych podstaw w Kung Fu/Wushu. Jego geneza może sięgać do czasów dynastii Song.

Styl małpy (Houquan) pochodzi z prowincji Fuzhou. Styl ten powstał za czasów panowania dynastii Qing. Legenda mówi, że wynalazca systemu, Kou Si obserwował walki małp i powtarzał te ruchy na początku dla zabawy, lecz ujrzał w nich faktyczne zastosowanie w walce. Okazało się również, że ruchy te pasują do jego dotychczas osiągniętych umiejętności. Połączył więc techniki i w ten sposób stworzył swoją odmianę Kung Fu/Wushu zwaną Da Sheng Men (brama wielkiego mędrca). Charakterystycznym w stylu małpy jest to, że ćwiczący muszą być bardzo sprawnymi ruchowo, sprytnymi, energicznymi i żywiołowymi. Styl małpy wykonuje się też z metalowym kijem, gdzie praktyk wykonuje wejścia, obroty, kopnięcia będąc na kiju. Postawa ćwiczącego powinna przypominać sylwetkę małpy. Akcje wykonywane są w sposób nagły i niespodziewany. Całe zachowanie ćwiczącego powinno być zagadkowe, a ruchy nieprzewidywalne i nieoczekiwane.

Wu Song zrywa kajdany (Wu Sung Tuo Kao) styl zainspirowany jest powieścią z XIV w. autorstwa Shi Hai Nana pt. „Przestępcy z moczar” (opartą na faktach). Jest to historia o bohaterach rebeliantach, którzy walczyli z lokalnymi władzami. Jednym z nich był właśnie Wu Song. W jednym z rozdziałów znajduje się opis o tym, jak został on schwytany i skuty kajdanami, lecz udało mu się pokonać strażników i podczas walki rozkuć kajdany. Strażnicy byli uzbrojeni, jeden miał szablę, a drugi kij. Wu Song natomiast miał skute ręce, więc musiał używać innych części ciała do zadawania ciosów. Wykorzystywał kopnięcia, uderzenia głową i łokcie, w końcu udało mu się rozbroić strażników. W gniewie rozbił kajdany uderzając nimi z całej siły o nogę. Strażnicy atakowali nadal, jednak Wu Song, mając wolne ręce pokonał ich. Ten styl jest bardzo trudny i wymaga dużej sprawności fizycznej. Opiera się głównie na kopnięciach, więc silne nogi to podstawowy wymóg przy uprawianiu tego stylu. Również bardzo ważna jest umiejętność odpowiedniego padania, by zbliżyć się do przeciwnika używa się podstaw stylu zwanego Ditangquan (umiejętność ziemi).

W Kung Fu/Wushu występuje wiele rodzajów broni, które mogą być związane bezpośrednio z konkretnym stylem np. w stylu pijanego Mistrza najczęściej używa się miecza lub kija, w stylu małpy metalowego kija, w stylu umiejętność ziemi szabli, w stylu modliszki miecza.

Charakterystyka stylów wewnętrznych (nei jia)

Taiji (Wielka Ostateczność) system oparty na miękkich ruchach i niewymuszonym spokojnym oddechu w dużym skupieniu. Działa wzmacniająco na cały organizm zapobiegając chorobom, a na wysokim poziomie opanowania jako sztuka samoobrony. Pochodzi z prowincji Henan, która została opracowana przez rodzinę Chen. Jest też legenda powstania Taiji, która opowiada o mnichu Zhang San Fengu, który zasypiając na górze Wu Dang we śnie zobaczył legendarnego cesarza Xuan Wu, który przekazał mu zasady ćwiczeń. Wykonuje się ćwiczenia medytacyjne, oddechowe, formy ręczne jak i z bronią. Podstawowa bronią w Taiji jest miecz, ale dodatkowo można ćwiczyć z szablą, kijem, halabardą, wachlarzem, podwójnymi szablami, czy mieczami. Trenuje się też z partnerem wykonując Tui Shou (Pchające Dłonie).

Xingyiquan (Pięść Formy i Intencji) został stworzony przez chińskiego bohatera generała Yue Feia za czasów panowania dystonii Song (960 - 1127 r.). Styl ten jest doskonałym przykładem silnego stylu, który okazał się bardzo skuteczny w walce i przetrwał stulecia. Do dziś jest jednym z najbardziej popularnych stylów w Chinach, zawdzięcza to głównie swojej prostocie i skuteczności. Twarda siła równoważona wewnętrzną miękkością znajduje wyładowanie w błyskawicznym ruchu zwartego ciała. Jego pierwowzorem był Liuhequan, styl Sześciu Harmonii praktykowany w Shaolin. Sztuka Xinyiquan kształtowała się przez wiele pokoleń początkowo w prowincji Shanxi, później w Hebei, a kolejni mistrzowie wprowadzali nowe elementy, tak charakterystyczne dla współczesnego Xingyi.

Baguazhang (Dłoń Ośmiu Trygramów) w tym stylu charakterystyczna jest praca stóp, poruszając się po okręgu wykonuje się co jakiś czas szybką zmianę kierunku i okrężne techniki ręczne. Techniki wykonywane są otwartymi dłońmi ułożonymi w specyficzny sposób. System ten bardzo wzmacnia nogi i uelastycznia ciało, głównie kręgosłup który jest mocno skręcany wokół osi. Strategicznie unika się ataków przeciwnika, żeby potem wykonać równoczesny atak uderzając w punkty witalne, albo wykonując rzuty.

Yiquan (Styl Wielkiego Osiągnięcia) jest to system w którym duży nacisk kładzie się na zaangażowanie psychiki podczas ćwiczeń, precyzyjne wyczucie ciała i kierowania siły co daje bardzo dużą skuteczność w walce. Twórcą był mistrz Wang Xiangzhai. Korzenie Yiquan płyną z Taiji, Baguazhang i najbardziej z Xingyiquan. Można powiedzieć, że z Taiji czerpie miękka neutralizację technik walki przeciwnika, z Baguazhang zwinność i w końcu z Xingyiquan eksplozywną siłę. Nie można jednak mylić, że powstał przez dodanie elementów z tych 3 systemów, ale przez wydobycie ich esencji. W tym stylu w odróżnieniu od innych nie ćwiczy się form. Zadaniem nie jest nauczenie się bardzo dużej ilości technik, ale rozwinięcie specyficznej percepcji ciała i siły, nauczenie się odpowiedniej koordynacji w połączeniu umysłu i ciała. System ma stosunkowo proste techniki oparte na prostych zasadach. Występują dwa główne elementy treningowe – podstawy i trening walki. Podstawy obejmują pozycje, techniki wykonywane powoli i z dużą siłą, ćwiczenia dynamiczne oraz praca z oddechem. Trening walki natomiast dzieli się na dwie grupy Tui Shou (Pchające Dłonie) i San Shou (Wolna Walka). Wykonuje się szereg ciosów pięścią, łokciem, kolanem, barkiem, głową, biodrem, różne techniki kopnięć, rzuty i odrzucenia.

Charakterystyka najpopularniejszych broni Kung Fu/Wushu

Kij (Gun) jest podstawową bronią w Kung Fu/Wushu i jako pierwsza w kolejności w nauce. Kij z jednej strony ma większą z drugiej mniejszą średnicę, uderzenia wykonuje się każdą częścią. Był używany, jako broń od najwcześniejszych czasów. Qi Jiguang, znany generał i mistrz Kung Fu/Wushu, mawiał: "kto jest dobry w sztuce władania kijem - wie jak dzierżyć inne bronie."

Szabla (Dao) ćwiczący Kung Fu/Wushu porównują szablę do dzikiego tygrysa, który w pełni wyraża siłę i odwagę. Jest bronią jednosieczną, z jednej strony jest przy gardzie węższa z drugiej szersza i przypomina maczetę. Historycznie szablę nazywano "bronią numer 1" ze względu na wiodącą rolę, jaką odgrywała w bitwach. Chusta przy szabli ma zadanie lepszego wyważenia i czucia technik w rękach wojownika.

Miecz (Jian) Ruchy miecza w Kung Fu/Wushu można porównać do latającego feniksa, gdzie ruchy mają dużą elegancję i subtelność. Jest bronią obusieczną, bardzo ostrą i dobrze wyważoną. Na końcu miecza z reguły przyczepiony jest pompon, którym też zadawało się uderzenia, a przede wszystkim jest lepsze prowadzenie i wyważenie w trakcie władania. Każdy na dworze cesarskim - od "Syna Nieba" do ostatniego urzędnika - nosił miecz przy pasie. W trakcie ćwiczenia z mieczem przy rozluźnieniu można wyeksponować dużą szybkość i siłę.

Włócznia (Qiang) ze swoją zaostrzoną i spiczasto zakończoną głową z reguły przyczepionym czerwonym włosiem, na długim kiju była uważana w starożytnych czasach za "najwyższego dowódcę broni", gdyż praktycznie wszystkie ostre bronie pochodzą od niej. Ćwicząc trzeba użyć odpowiednią technikę, odpowiedniego ruchu ciała, żeby wygenerować dużą siłę. Jest, to jedna z najtrudniejszych broni do opanowania – nazywana też „królową wszystkich broni”.

Halabarda (Pu Dao) powszechnie zaczęto używać podczas dynastii Han zarówno w kawalerii jak i piechocie. W budowie z reguły wygląda jak szabla na grubym drzewcu zakończonym metalowym pierścieniem. Podstawowe techniki halabardy to cięcia, pchnięcia, rąbnięcia i zahaczenia. Istnieje bardzo wiele rodzajów halabard od bardzo szerokich i ciężkich, aż po długie i smukłe ostrza.

Meteor – Młot (Liu Xing Chui) jest to jedna z trudniejszych broni do opanowania. Składa się z liny długości 3 metrów i przywiązanej metalowej kuli. Podstawową zaletą obronną byłą ogromna prędkość przy wyrzuceniu, nieprzewidywalność, wyprowadzenie pod dowolnym kątem, powodując np. rozbrojenie przeciwnika. Owijana wokół ramion, nóg, szyi, tułowia i pod wpływem mocnego szarpnięcia ciała może zadać błyskawiczny druzgocący cios.

Potrójny cep (San Jie Gun), używany był już przez pierwszego cesarza dynastii Song, wykonany z reguły z trzech odcinków drewna połączonych pierścieniami. Używa się też metalowej wersji tej broni. Wykorzystywany był do walki w krótkim i długim zasięgu. Jedna z podstawowych broni w klasztorze Shaolin.

Łańcuch (Jiu Jie Bian) składa się z kilku z reguły 7,9 lub 11 metalowych prętów połączonych pierścieniami tworząc elastyczny bat zakończony metalowym kolcem. Na obu końcach są chusty, które dają stabilizację w czasie wykonywanych technik. Został użyty po raz pierwszy na polu bitwy podczas panowania dynastii Jin.

Halabarda (Guan Dao) była opracowana przez generała Guan Yu. Składa się z szerokiego ostrza przypominającą szablę i z jednej strony zaopatrzonego w hak do wyrywania broni z ręki nieprzyjaciela. Z drugiej strony znajduje się duże ostrze. Waga bojowej halabardy mogła osiągać kilkanaście kilogramów. Treningowe wersje do wzmocnienia ciała przez uruchomienie wszystkich mięśni naraz ważą 40-50 kg., gdzie wykonuje się specyficzne techniki, w większości różniące się od standardowych.